De Belemniet: De kwartjesboom van Val-Meer

De kwartjesboom van Val-Meer staat aan een landweg die in het verlengde van de Bodemstraat in Val-Meer in de Belgische Provincie Limburg loopt. Het gaat hier om een lindeboom die in feite een soort spijkerboom is. Wie kiespijn had, streek met een spijker over de zere plek. Die spijker werd dan met een muntstukje in de boom geslagen. Meestal was dat een muntje van 25 centimes. Een kwartje dus. Vandaar de naam van de boom. Lange tijd hadden dergelijke muntjes van 25 centimes een gat in het midden. Dat vergemakkelijkte natuurlijk het aan de boom slaan ervan.

Vroeger een spijkerboom?
Voordat er kwartjes met een gat in omloop waren, werden mogelijk alleen spijkers in de boom geslagen. Het gebruik verdween in de jaren vijftig van de twintigste eeuw doordat de plaatselijke pastoor er in zijn preken behoorlijk tegen ageerde. Waarschijnlijk speelde de verbeterde tandverzorging in die tijd ook een rol bij het verdwijnen van het gebruik.

De traditie wordt levendig gehouden
Ter herinnering aan het oude gebruik hing men rond 2000 een plaat met een crucifix en enkele kwartjes op de boom. De Christusfiguur is er daarna weer door vandalen vanaf gesloopt, maar de plaat met de muntjes is er nog steeds.

De kwartjesboom van Val-Meer met in het midden een close-up van een kwartje (25 centimes). (Opname foto's: 2019)

Kijk voor algemene en meer uitgebreide informatie over spijkerbomen en lapjesbomen op de volgende link:

Spijkerbomen en lapjesbomen in Nederland en België

Andere spijkerbomen en lapjesbomen in Nederland en België. Klik op de link om ze te bekijken.

• Le tilleul de Floxhes (arbre à clous de Floxhes)

• Le tilleul des Lognards (tilleul à clous des Lognards)

• La chapelle de Fanson & tilleuls à clous

• Deigné – Tilleul à clous devant l’église

• L’arbre à clous de Han sur Lesse

• Le tilleul Notre-Dame de Dréhance (tilleul à clous de Dréhance)

• L’arbre à clous de Saint-Hadelin (tilleul du Fief de Saint-Hadelin)

• De nagelboom van ’s-Gravenvoeren

• De spijkerbomen van Yde / breukenbomen van Yde

• De lapjesboom van Overasselt

• Lapjesboom bij de menhirs van Oppagne

Bij de beschrijving van de locaties is sprake van momentopnames. De kans bestaat dat situaties op een later tijdstip niet meer hetzelfde zijn. Beschouw de vindplaatsgegevens en routebeschrijvingen dan ook als richtlijnen die in mindere of meerdere mate veranderd kunnen zijn. Bepaal zo nodig vooraf aan de hand van kaarten of de beschreven situatie overeenkomt met de werkelijkheid.

TRADITIES EN GEBRUIKEN is een op zich staand onderdeel van website www.debelemniet.nl.

Tekst: Jan Weertz
Foto's: Jan en Els Weertz