De Belemniet: L’arbre à clous de Saint-Hadelin (tilleul du Fief de Saint-Hadelin)

De arbre à clous de Saint-Hadelin (spijkerboom van Saint-Hadelin) staat aan het eind van het doodlopende deel van het straatje Le Fief in het gehucht Saint-Hadelin bij Olne in de Belgische provincie Luik. Naast de boom staat de église Saint-Hadelin (Sint-Hadelinuskerk). Ook vinden we er een kapel, die zo te zien gewijd is aan Notre Dame de Fatima.

Dit is niet alleen een spijkerboom maar ook een lapjesboom
In de stam van de lindeboom zien we niet alleen veel oude en nieuwe spijkers zitten, er hangen ook stukjes textiel op. Soms zijn die stukjes textiel met een spijker aan de boom vastgemaakt. Maar het komt ook voor dat ze om een spijker geknoopt zijn die er reeds in zat. Deze lindeboom is dus niet alleen een spijkerboom maar ook een lapjesboom. Men kan goed zien dat een deel van de spijkers alweer door de boom overgroeid is. Over een aantal jaren zullen ze waarschijnlijk helemaal niet meer zichtbaar zijn. Ook nu zullen er wel geheel overgroeide spijkers in de boom zitten die al aan het oog onttrokken zijn. Bij deze boom wordt weer ‘gespijkerd’ om van kiespijn af te komen. Althans, zo gaat het verhaal. Het is zeer wel mogelijk dat mensen ook een spijker in de boom sloegen/slaan of een stukje textiel (dat over het zieke lichaamsdeel was gestreken) eraan bevestigden/bevestigen voor heel andere zaken dan kiespijn.

De pastoor was niet gediend van het gebruik
In de literatuur (website olne.petit-patrimoine.be) lezen we dat naar het schijnt de plaatselijke pastoor niet gediend was van dit ‘heidense geloof’ en dat hij wilde dat men in de kerk kwam bidden om van een kwaal af te komen. Vanuit de pastorie zou hij op de uitkijk hebben gestaan om te kijken wie er een stukje textiel aan de boom bevestigde. Het betreffende lapje verwijderde hij daarna meteen. Een oude foto op deze website laat de spijkerboom zien met daarop een crucifix om de ‘bijgelovigen’ tot de orde te roepen.

De spijkerboom wordt door onheil getrofffen
In de zomer van 1884 werd de spijkerlinde door de bliksem getroffen. Daarbij kwamen twee jongens om het leven en raakten anderen gewond. De zwaarste slag werd de boom echter in augustus 2020 toegebracht toen tijdens de storm Francis een zware tak uit de linde brak. Hierdoor raakte de boom uit zijn evenwicht en dreigde hij geheel verloren te gaan. Dit heeft men kunnen voorkomen door hem te kandelaberen (zeer ver terug te snoeien). Gelukkig is hij daarna weer uitgelopen maar zeker is dat hij zijn beste tijd heeft gehad.

De spijkerboom van Saint Hadelin. Links zien we hem in 2019 voordat hij door de storm vernield werd. In het midden staat de gekandelaberde boom in het voorjaar van 2022. Hij loopt dan gelukkig weer uit.

Kijk voor algemene en meer uitgebreide informatie over spijkerbomen en lapjesbomen op de volgende link:

Spijkerbomen en lapjesbomen in Nederland en België

Andere spijkerbomen en lapjesbomen in Nederland en België. Klik op de link om ze te bekijken.

• Le tilleul de Floxhes (arbre à clous de Floxhes)

• Le tilleul des Lognards (tilleul à clous des Lognards)

• La chapelle de Fanson & tilleuls à clous

• Deigné – Tilleul à clous devant l’église

• L’arbre à clous de Han sur Lesse

• Le tilleul Notre-Dame de Dréhance (tilleul à clous de Dréhance)

• De nagelboom van ’s-Gravenvoeren

• De kwartjesboom van Val-Meer

• De spijkerbomen van Yde / breukenbomen van Yde

• De lapjesboom van Overasselt

• Lapjesboom bij de menhirs van Oppagne

Bij de beschrijving van de locaties is sprake van momentopnames. De kans bestaat dat situaties op een later tijdstip niet meer hetzelfde zijn. Beschouw de vindplaatsgegevens en routebeschrijvingen dan ook als richtlijnen die in mindere of meerdere mate veranderd kunnen zijn. Bepaal zo nodig vooraf aan de hand van kaarten of de beschreven situatie overeenkomt met de werkelijkheid.

TRADITIES EN GEBRUIKEN is een op zich staand onderdeel van website www.debelemniet.nl.

Tekst: Jan Weertz
Foto's: Jan en Els Weertz