FF

De Belemniet

Home

Onderwerpen

Producten

Excursiepunten

Contact

Links

Over ons

Sitemap

Megalieten (menhirs, dolmen, e.d.) in Duitsland

Deel 1: inleiding

Deutsche Version Deutsche Version

KLIK HIER VOOR ALGEMENE INFORMATIE OVER MEGALIETEN

Megalitische monumenten in Duitsland

Het overgrote deel van de Duitse megalitische monumenten uit voornamelijk het Neolithicum ligt in de noordelijke deelstaten Schleswig-Holstein, Niedersachsen en Mecklenburg-Vorpommern. In de meeste gevallen gaat het daarbij om megalitische grafmonumenten die in Duitsland zijn ingedeeld in Urdolmen, Großdolmen en Ganggräber. Het meest eenvoudig zijn de Urdolmen (wat we zouden kunnen vertalen als 'oerdolmen') die in het algemeen twee draagstenen en één deksteen hebben waarmee een kleine, meest rechthoekige grafkamer gevormd wordt. De Großdolmen (te vertalen als 'grootdolmen') hebben een groter aantal draagstenen en eveneens meerdere dekstenen. Ze zijn langwerpig van vorm en de ingang bevindt zich bij een van de uiteinden. De Ganggräber (ganggraven) bestaan eveneens uit een groter aantal draagstenen en meerdere dekstenen. De toegang ervan bevindt zich aan een van de lange kanten van het graf; hij wordt gevormd door een lange of korte gang. Oorspronkelijk waren deze megalitische graven overdekt met een aardheuvel die begrensd kon zijn door een krans van grotere stenen die wel wordt aangeduid als Hünenbett. We kennen echter ook Hünenbetten waarin de begrafenissen niet in een megalitische grafkamer hebben plaatsgevonden maar waartussen alleen een grafheuvel werd opgericht. In de literatuur is ook sprake van Hünenbetten waarin Steinkisten (steenkisten) voorkomen. Deze megalitische grafmonumenten zijn tijdens het Neolithicum (Nieuwe Steentijd) gebouwd door het uit akkerbouwers en veetelers bestaande volk van de Trechterbekercultuur. Tegenwoordig zijn er in Duitsland nog zo'n duizend van deze monumenten. In het verleden zijn dat er echter veel meer geweest, mogelijk zelfs zes keer zoveel. In de afgelopen eeuwen zijn er vele gesloopt. De grote stenen werden in stukken geslagen of opgeblazen om ze vervolgens te gebruiken bij wegenbouw, het oprichten van gebouwen, enzovoorts. Ook is een deel moedwillig gesloopt omdat ze niet strookten met de heersende godsdienstige opvattingen. En het kwam natuurlijk voor dat men gewoon vond dat ze in de weg stonden, bijvoorbeeld op akkers. De overgebleven megalitische grafmonumenten in Duitsland verkeren ook lang niet allemaal in opperbeste staat.

Voor het maken van de megalitische grafkamers heeft de mens in de meeste gevallen gebruik gemaakt van zwerfstenen die tijdens het laatste glaciaal door de gletsjers naar het noordelijk deel van het land zijn aangevoerd. 

Het Sprockhoff-nummer

Megalitische monumenten worden in Duitsland vaak met een nummer aangeduid; het zogenaamde Sprockhoff-nummer. Ernst Sprockhoff was een Duitse oudheidkundige. Hij overleed in 1967 in Kiel. Tijdens zijn leven stelde hij een catalogus van megalitische monumenten samen. Elk monument kreeg daarbij een nummer: het Sprockhoff-nummer. Zo heeft bijvoorbeeld het 'Urdolmen von Neu Gaarz' in Mecklenburg-Vorpommern Sprockhoff-Nr. 326.

Foto's van megalitische grafmonumenten en menhirs

De foto's van megalitische grafmonumenten en menhirs met beschrijvingen zijn verdeeld over 2 aparte pagina's:
In deel 2 is een aantal megalitische monumenten uit verscheidene deelstaten in Duitsland opgenomen.
In deel 3 gaat het om megalieten uit de deelstaat Niedersachsen. Deze deelstaat grenst direct aan de noordelijke helft van Nederland.

Klik hier voor deel 2 met foto's en beschrijvingen van de onderstaande megalitische monumenten in Duitsland:

Megalitisch monument Plaats/locatie Deelstaat
Urdolmen von Neu Gaarz gemeente Rerik Mecklenburg-Vorpommern
Megalitisch graf gemeente Ratekau Schleswig-Holstein
Pöppendorfer Großsteingrab Waldhusen tussen Rerik en Garvsmühlen Mecklenburg-Vorpommern
Meerdere megalitische graven Everstorfer Forst bij Grevesmühlen Mecklenburg-Vorpommern
Ganggrab von Naschendorf Everstorfer Forst bij Grevesmühlen Mecklenburg-Vorpommern
Teufelsbackofen Everstorfer Forst bij Grevesmühlen Mecklenburg-Vorpommern
Lübbensteine Sankt Annenberg (Helmstedt) Niedersachsen
Steinkiste auf dem Hartberg noordoostelijk van Schankweiler Rheinland-Pfalz
Steinkammergrab Hadamar-Niederzeuzheim tussen Niederzeuzheim en Dornburg Hessen
Menhir Fraubillenkreuz Ferschweiler Plateau Rheinland-Pfalz
Menhir Langenstein Ferschweiler Plateau Rheinland-Pfalz
Menhir Druïdenstein Ferschweiler Plateau Rheinland-Pfalz
Menhir Römerstein Martinshöhe Rheinland-Pfalz
Menhir Spellenstein Rentrisch (St. Ingbert) Saarland
Menhir Gollenstein Bliesheim Saarland
Heimburger Menhir Benzingerode Sachsen-Anhalt
Derenburger Menhir Benzingerode Sachsen-Anhalt
Benzingeroder Menhir Benzingerode Sachsen-Anhalt
Schloßhecker Menhir Prüm Rheinland-Pfalz
Menhir von Wallersheim (Langenstein) Wallersheim Rheinland-Pfalz
Menhir von Fleringen Fleringen Rheinland-Pfalz


Megalitisch monument Plaats/locatie
Der Steinerne Schlüssel omgeving Apeldorn
Großsteingrab Hüven-Süd ten zuiden van Hüven
Lähden Nord ten noorden van Lähden
Wappengrab (Großsteingrab Groß Berßen VI) omgeving Groß Berßen
Großsteingrab Groß Berßen V omgeving Groß Berßen
Großsteingrab Groß Berßen IV omgeving Groß Berßen
Volbers Hünensteine ten noorden van Hüven
De Hoogen Steener (die Hohen Steine) ten noorden van Werlte
Ganggrab Polderhünensteine bij Spahnharrenstätte
Großsteingrab an der Kölkesdose (Lahn IV) ten zuidwesten van Lahn
Steenhus (Steinhaus) Börger
Hünensteine (Börger II) Börger
Großsteingrab Restrup gemeente Eggermühlen
Megalitisch graf Alt-Frerener Forst (Freren)
Großsteingrab Groß Berßen VI omgeving Groß Berßen
Groß Berßen VIII (Königsgrab) omgeving Groß Berßen
Großsteingrab Groß Berßen II omgeving Groß Berßen
Ganggrab Driehauser Steine ten zuidwesten van Schwagstorf
Teufels Backtrog (Teufels Teigtrog) Vehrte
Teuels Backofen Vehrte
Der Steinofen bij Lamstedt
Der Süntelstein (een menhir) bij Lamstedt
Großsteingrab Ostenwalde / An den Hünensteinen in Ostenwalde
Teufelssteine Bischofsbrück ten noorden van Peheim en Vrees
Großsteingrab Schlingsteine ten noordwesten van Lindern
Steinkiste von Lindern in Lindern
Großsteingrab Der Hohe Stein ten zuiden van Lindern
Großsteingrab Am Hohen Stein ten zuiden van Lindern
gemeenschappelijk graf met Seelenloch Großenrode


Tekst: Jan Weertz
Foto's: Jan en Els Weertz
© De Belemniet