De Maas in Nederland (1):
De Maas tussen Eijsden en Maastricht
Hoewel de Maas in Nederland in de loop der tijd een behoorlijk kunstmatig karakter heeft gekregen, heeft ze op het gebied van natuurlijke landschappen nog heel wat te bieden. En dat uit zich niet alleen in mooie stukken natuur maar ook bijvoorbeeld in al die oude meanders die nog goed in het landschap te zien zijn. Ook de geologie komt langs de rivier op allerlei plekken aan haar trekken. Daarbij valt te denken aan de dikke grindafzettingen die de mens voor allerlei doeleinden gewonnen heeft. De gesteenten uit het verre geologische verleden die de mens over de rivier getransporteerd heeft, horen er eveneens bij. Bij het volgen van de Maas in Nederland hebben we een aantal locaties en gebieden wat nader bekeken en hebben we vele foto's gemaakt. Deze pagina is deel 1 van deze locaties.
Klik op 'De Maas in Nederland' om naar de hoofdpagina (terug) te gaan.
 |
Afbeelding 1. De monding van de Voer in de Maas (linksboven). Wie de monding vanaf de overzijde van de Maas in België wil zien, kan in de zomermaanden in Eijsden gebruik maken van het fiets- en voetveer (rechtsboven). Aan de overkant gekomen, ziet het mondingsgebied van de Voer eruit als op de onderste foto. |
 |
Afbeelding 2. Kasteel
Eijsden ligt aan de Graaf de Geloeslaan 8 in Eijsden op ongeveer 150
meter van de
Maas. Dit volledig omgrachte kasteel is in 1636 gebouwd in de
stijl van de Maaslandse renaissance. De gevels zijn
rijkelijk voorzien van speklagen waarbij harde kalksteen uit het
Laat-Devoon/Vroeg-Carboon en baksteen elkaar afwisselen. Zulke
kalksteen werd vroeger via de Maas uit de Belgische en Franse Ardennen
aangevoerd. We komen er
echter ook 'mergel', kalksteen uit het Boven-Krijt, tegen die in het
gebied zelf aan beide kanten van de Maas in ondergrondse groeven
gewonnen werd. Onder andere
de kroonlijst is hiervan gemaakt. Het poortgebouw uit 1649 van het
kasteel ligt op ongeveer 300 meter van de Maas. Vanaf de Graaf de
Geloeslaan zit aan de rechterkant van het poortgebouw een hardsteen
met de hoogste waterstand van de Maas in 1926: 52,73 meter boven
NAP. Het kasteel en een deel van Eijsden stonden toen dus onder water! |
 |
Afbeelding 3. Bij Eijsden heeft de Maas een heel natuurlijk karakter. Scheepvaart komen we hier op de rivier niet tegen. Schepen maken ter hoogte van Eijsden gebruik van het Albertkanaal (zie ook kaartje bij afbeelding 5) dat hier iets meer westelijk, min of meer evenwijdig aan de Maas, loopt. Op de foto rechts onder is D'n Observant te zien. Dit is een kunstmatige berg bovenop de Sint-Pietersberg bij Maastricht. Hij is ontstaan doordat de rechts ervan gelegen cementfabriek ENCI in haar aanvangstijd de dikke deklagen van de bodem moest verwijderen om bij de kalksteen te komen die nodig is bij de productie van cement. Met het materiaal van deze deklagen werd D'n Observant gevormd. |
 |
Afbeelding 4 (dit is punt 2 bij het kaartje van afbeelding 5) laat linksboven het Albertkanaal ten zuiden van Maastricht zien. Het kanaal buigt hier naar het westen en doorsnijdt de kalksteenlagen (Boven-Krijt) van de Sint-Pietersberg. De donkergele pijl laat het sluizencomplex van Lanaye (Ternaaien) zien. Hier leidt een verbindingskanaal naar de Maas. Dat is op de foto rechtsboven te zien. Vanaf de sluizen kan men langs het verbindingskanaal en verderop langs de Maas via de Rue Collinet (België) en de Maasboulevard (Nederland) naar Maastricht gaan. Langs deze weg zijn links dikke kalksteenlagen uit het Boven-Krijt te zien waarin zich verscheidene vuursteenbanken bevinden (onderste foto's). |
 |
| Afbeelding 5.
De Maas
bij Maastricht, met in de verte de Sint-Servaasbrug. Ook bij
deze brug is harde kalksteen uit het
Laat-Devoon/Vroeg-Carboon gebruikt. De brug heeft in het verleden vaak
schade opgelopen door hoogwater en zware ijsgang. Dat gebeurde
bijvoorbeeld in de winter van 1681/1682 die erg slecht en nat weer
bracht. De brug raakt toen behoorlijk beschadigd. Op het kaartje rechts is te zien waar de foto's van deze pagina gemaakt zijn. Punt 1 betreft de afbeeldingen 1, 2 en 3. Punt 2 en 3 laten geven de locaties van afbeelding 4 weer. Punt 4 betreft grindgaten die ontstaan zijn door het opbaggeren van Maasgrind. Zie hiervoor de afbeelding op de hoofdpagina. Punt 5 betreft afbeelding 5: de Maas bij Maastricht. |
Klik op de links om de andere pagina's over de Maas te bekijken:
• Woodhenge aan de Maas bij Meers (2)
• Langs de Maas bij Dilsen-Stokkem (3
• Over het project van de Grensmaas en grindwinning in Limburg (4)
• Siderietknollen en een oude rivierarm van de Maas in de omgeving Venlo (5)
• De Maas in het Land van Maas en Waal (6)
• Van Bergsche Maas en Amer tot Hollands Diep (7)
Bij de beschrijving van de locaties is sprake van momentopnames. De kans bestaat dat situaties en het aanzien op een later tijdstip niet meer hetzelfde zijn. Beschouw de vindplaatsgegevens dan ook als richtlijnen die in mindere of meerdere mate veranderd kunnen zijn. Bepaal zo nodig vooraf aan de hand van kaarten of de beschreven situatie overeenkomt met de werkelijkheid.
Klik op 'De Maas in Nederland' om naar de hoofdpagina (terug) te gaan.
Overzichtskaartje: Jan Weertz