|
|||||||
VuursteengewerenVuursteentjes voor vuursteengeweren (en vuursteenpistolen) lijken veel op krabbers uit de prehistorie. Met zulke krabbers hebben ze echter niets te maken. Ze zijn hoogstens enkele honderden jaren oud. De vuursteentjes waar we het hier over hebben, werden gebruikt om vonken op te wekken voor het afvuren van vuursteengeweren. Vuursteengeweren kwamen vanaf de 16e eeuw in gebruik.
Er ontstond een speciale vuursteenindustrie om aan de grote behoefte aan dergelijke vuursteentjes te voldoen. Vaak moesten schachten gegraven worden, zodat men bij de vuursteen kon komen. Vanuit de schachten werden dan weer gangetjes gemaakt om de geschikte vuursteenlaag te ontginnen. Als de vuursteen bovengronds kwam, was het zaak om hem zo snel mogelijk te verwerken. Aardvochtige vuursteen is namelijk van betere kwaliteit dan uitgedroogde vuursteen. Voor het vervaardigen van de vuursteentjes werden eerst klingen (lange afslagen) van een vuursteenknol afgeslagen. Uit deze klingen werden dan meerdere vuursteentjes voor de vuursteengeweren gemaakt. Bij het produceren van de vuursteentjes waren zowel mannen, vrouwen als kinderen actief. In de loop der eeuwen zijn honderden miljoenen van dergelijke vuursteentjes gemaakt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat we ze zo nu en dan tegenkomen, bijvoorbeeld op akkers die tijdens de wintermaanden braak liggen. De belangrijkste productiecentra voor het maken van deze vuursteentjes lagen in Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk (Engeland). Maar ook bijvoorbeeld Polen heeft een dergelijke industrie gekend. De vuursteen uit Frankrijk die het meest geschikt was voor het maken van dergelijke vuursteentjes kennen we wel als 'silex blond de Berry'. Berry is een voormalige Franse provincie. Deze vuursteen stamt uit het Boven-Krijt. Hij werd gewonnen bij Meusnes en omgeving in het huidige département Loir-et-Cher in de regio Centre-Val de Loire. De typische kleur van deze vuursteen kunnen we goed zien bij de afbeelding hieronder. Bij de vuursteentjes die we in Nederland op akkers en andere braakliggende plaatsen vinden, gaat het bijna altijd op deze Franse soort. De vuursteentjes uit Engeland komen van Brandon in het graafschap Suffolk. De kleur ervan kunnen we omschrijven als grijszwart tot zwart. Brandon ligt maar zo'n acht kilometer ten zuidwesten van de bekende Neolithische vuursteenmijnen van Grime's Graves waar vuursteen uit de Krijtperiode gewonnen werd. Vuursteengeweren werden tot in de eerste helft van de vorige eeuw gebruikt. Hoewel de westerse landen deze geweren toen zelf niet meer gebruikten, exporteerden ze deze in die tijd nog wel naar hun koloniën in Azië en Afrika. Het maken van de op krabbers lijkende vuursteentjes is daardoor tot het begin van de 20e eeuw doorgegaan.
Tekst en foto's: Jan Weertz
|
|||||||
© De Belemniet |