De Belemniet: Megalieten (hunebedden, dolmen) in Denemarken

Denemarken is rijk aan megalitische graven. Er komen er nog zo'n 2500 voor. Deze met grote zwerfstenen gebouwde 'hunebedden' komen er voor onder namen als dysse, stendysse, langdysse, runddysse en jaettestuen. Voorbeelden zijn het Sprovedyssen en het Jaettestuen Blakshøj. Ook is in het Deens wel sprake van 'oldtidsgraven' maar dan gaat het om prehistorische graven, waaronder ook grafheuvels vallen die niet met megalitische stenen gebouwd zijn. In het verleden zijn er veel meer megalitische graven in Denemarken geweest. Maar net zoals in andere landen, zijn er in de loop der tijd vele verdwenen doordat men ze heeft gesloopt. Weer andere zijn beschadigd en nogal eens incompleet. Om de megalitische monumenten te kunnen bouwen, heeft de prehistorische mens gebruik gemaakt van de vele zwerfstenen in allerlei formaten die door het landijs tijdens de glacialen zijn aangevoerd. De onderstaande monumenten geven een kleine impressie van wat er zoal in Denemarken te vinden is.

Ae Stuer Jyndovn Langdysse is een langgraf dat ligt ten zuiden van Hovborg in de regio Zuid-Denemarken. Dit 117 meter lange en 8 meter brede megalitische monument stamt uit het Neolithicum. Het dateert van ongeveer 3500 voor Christus. De grafkamer is goed geconserveerd. Het geheel wordt omsloten door 62 kransstenen. De ruimte tussen de kransstenen en de grafkamer is opgevuld met lagen stenen en aarde. De deksteen van de grafkamer (foto links onder) steekt daar bovenuit. Oorspronkelijk waren er meer grafkamers in het monument, maar de stenen daarvan zijn rond het begin van de 19e eeuw gesloopt om voor andere doeleinden te gebruiken. De foto rechts onder is vanuit de grafkamer gemaakt.

Ook het Langgraf (langdysse) Klelund Jyndovn og Tinghøj ligt niet ver van Hovborg in de regio Zuid-Denemarken. We vinden er weer een grafkamer waarvan de deksteen boven het geheel uitsteekt. Het megalitische graf wordt omsloten door meerdere kransstenen.

Deze megalitische graven liggen op het eiland Funen in de regio Zuid-Denemarken. Bij de foto's linksonder en rechts gaat het om hetzelfde exemplaar.

Deze grafheuvel van Snibhøj behoort tot de megalitische monumenten bij Snaebum in de regio Noord-Jutland. Hij heeft twee grafkamers. Van de vijftig skeletten die men er tijdens opgravingswerkzaamheden in aantrof, waren er achttien van kinderen onder de zestien jaar.

De openingen tussen de grote zwerfstenen waarmee de grafheuvel van Snibhøj is gebouwd, zijn vakkundig met kleinere stenen dichtgemaakt, zodat er geen aarde van buitenaf in de grafkamers kon doordringen.

Bij de beschrijving van de locaties is sprake van momentopnames. De kans bestaat dat situaties op een later tijdstip niet meer dezelfde zijn, wegen een andere naam hebben en vindplaatsen er anders uitzien.

Tekst: Jan Weertz
Foto's: Jan en Els Weertz