Vulkanische gesteenten
Olivijnknollen
Olivijnknollen zijn afkomstig uit de aardmantel. Dat is de laag van de aarde die direct onder de aardkost ligt en die op enkele tientallen kilometers diepte begint. In die aardmantel komt peridotiet voor. Peridotiet is een grof kristallijn gesteente dat voornamelijk uit de mineralen olivijn en pyroxeen bestaat. Olivijnknollen zijn brokstukken van dit peridotiet. Ze komen dus uit een diepte van enkele tientallen kilometers en zijn door vulkanisme aan de oppervlakte gekomen. De olivijnknollen die we aan de aardoppervlakte in vulkanische afzettingen vinden, hebben meestal een dunne basaltkorst. Ze danken hun naam aan het vele olivijn dat erin zit. Met een beetje fantasie zou je ze een mineraalmengseltje in een basaltzakje kunnen noemen want naast olivijn en pyroxeen komt er nog een kleine hoeveelheid andere mineralen in voor.
 |
| Afbeelding 1. Olivijnknollen hebben meestal een dun basaltkorstje. Rechts: close-up van een olivijnknol. De lichtgroene kristallen zijn olivijn, de donkergroene pyroxeen. Bij de zwarte gaat het om chroomspinel. De speld is 3 cm. |
Een bekende vindplaats van olivijnknollen is de Dreiser Weiher bij Dreis-Brück in de Westeifel in Duitsland. Deze Dreiser Weiher is het overblijfsel van een hevige vulkanische explosie waarbij een trechtervormige inzinking (een maar) van ongeveer 1300 meter in doorsnede is ontstaan. Vaak raken zulke maren gevuld met water. Ook bij de Dreiser Weiher kwam een meertje voor, maar dat is in de 19e eeuw drooggelegd.
 |
| Afbeelding 2. Aan de buitenkant is vaak niet te zien dat het om een olivijnknol gaat (links). Pas na het doormidden slaan van deze knol wordt dat duidelijk (midden). Rechts zijn andere stukgeslagen olivijnknollen te zien. De speld is 3 cm. |
- GEO-Infoband Vulkaneifel (wetenschappelijk leider dr. Iradj Eschghi) is een uitgave van het GEO Zentrum Vulkaneifel und Landkreis Daun (Daun 2002)
- Vulkanismus (Hans-Ulrich Schmincke) is een uitgave van de Wissenschaftliche Buchgesellschaft (Darmstadt 2010)