Megalieten (menhirs, dolmen, e.d.) in Ierland

Het Poulnabrone Dolmen stamt uit het Neolithicum. Het ligt in County Clare in het karstlandschap van een kalksteengebied dat bekend staat als The Burren. De foto's zijn met verscheidene jaren tussenpoos genomen en wie ze goed bekijkt, zou de indruk kunnen krijgen dat het om twee verschillende dolmens gaat. Toch is dat niet het geval. In de jaren '80 van de vorige eeuw trad een breuk op in een van de draagstenen waardoor enige tijd later het dolmen gedeeltelijk instortte. Vervolgens heeft men het dolmen helemaal afgebroken om het daarna volledig te restaureren. Hierbij werd de gebroken draagsteen vervangen. Voordat begonnen werd met de restauratie is eerst archeologisch onderzoek (1986/1988) verricht. Daarbij werd het gebeente van zeker 22 mensen in het dolmen gevonden. De botten bleken echter pas in het graf geplaatst te zijn nadat de botten ontvleesd waren. Men had de lichamen dus elders laten vergaan. Dit gebruik moeten we niet zo vreemd vinden, het kwam wel meer voor. Tot de grafgiften hoorde een stenen bijl.

Het meer dan 5000 jaar oude ganggraf van Newgrange behoort tot de bekendste megalitische graven van Ierland. Het bevindt zich in County Meath, ongeveer 50 kilometer ten noorden van Dublin. Het vervallen monument werd in de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw gerestaureerd. Of het huidige buitenaanzicht er ook tijdens de prehistorie zo uitgezien heeft, is niet met zekerheid te zeggen. Zo zijn de witte stenen van de wand aan de voorkant rondom het monument gevonden maar of ze bij de restauratie op hun oorspronkelijke plek zijn teruggeplaatst, is niet zeker. Het megalitische binnenste van de tombe is wel authentiek. Voor de tombe ligt een aantal grote stenen. Het exemplaar recht voor de ingang is voorzien van spiraalvormige en vierhoekige figuren waarvan de betekenis niet duidelijk is. Via een 18 meter lange gang komt men in een grafkamer met drie nissen. Binnen zijn weer graveringen aanwezig. Zonder kunstmatige verlichting zou het in de grafkamer donker zijn. Tijdens de dagen rond de midwinterzonnewende wordt deze grafkamer bij zonsopkomst echter voor ongeveer een kwartier verlicht. Uiteraard mag het dan niet bewolkt zijn. Het zonnelicht dat de grafkamer dan verlicht, komt binnen via het 'venster' boven de ingang van het monument.

De Grange Stone Circle ligt vlakbij Lough Gur in County Limerick. Hij heeft een doorsnede van ongeveer 45 meter en bevat 113 stenen. De cirkel wordt omsloten door een aarden wal die tot 9 meter breed en meer dan 1 meter hoog is. De grootste stenen van de cirkel hebben een hoogte van meer dan 2,5 meter. Het grootste exemplaar weegt ongeveer 40 ton. Iets noordelijk van deze grote steencirkel ligt een kleinere steencirkel. Bovendien is er nog een grote menhir te zien (zie volgende afbeelding).

De kleinere steencirkel (van twee kanten bezien) en de grote menhir die vlakbij de Grange Stone Circle (zie vorige afbeelding) liggen.

De Leitrim Beg Standing Stone (links) vinden we bij Bantry Bay in County Cork. Deze menhir is 2,6 meter hoog en iets meer dan 1 meter breed. De vier menhirs op de foto rechts vormen een Stone Row in de buurt van de plaats Waterville in County Kerry.

Linksboven: Een deel van Creevykeel Court Tomb in County Sligo. Het grootste deel van dit verder met stenen opgebouwde, trapeziumvormige graf (een cairn) is helaas niet op de foto te zien.
Linksonder: Een overgroeid megalitisch graf in Gortafludig, County Cork.
Rechts: Lough Gur Wedge Tomb ligt ongeveer 16 kilometer ten zuidoosten van Limerick in County Limerick. Het graf is bijna 9 meter lang en iets meer dan 3,5 meter breed.