Afbeelding 1. Winning van marmer bij Pardais in de regio Alentejo in Portugal. Op de rechter foto is te zien hoe de marmerblokken in kleinere platen worden gezaagd.

Bij een lage metamorfe graad kunnen sedimentatiestructuren zoals gelaagdheid nog te zien zijn en kunnen nog fossielen in het gesteente voorkomen. Bij een hoog metamorfe graad zal dat echter niet meer het geval zijn. Je zou dus kunnen zeggen dat er een geleidelijke overgang is van gemarmerde kalksteen naar kristallijn marmer. En in dat laatste geval heb je eigenlijk pas met echt marmer te maken. In de natuursteenhandel en bouwnijverheid worden echter ook gepolijste kalkstenen als marmer aangeduid. Een voorbeeld daarvan is het Belgische zwarte marmer. Geologisch gezien is dit echter geen marmer maar een kalksteen. 

Afbeelding 2. Links: Het mooie witte marmer uit Laas (Lasa in het Italiaans) in de provincie Zuid-Tirol in Italië is erg bekend. Rechts: Een kijkje bij Bildhauer-Steinmetzmeisterbetrieb Josef Mayr in Laas waar uit plaatselijk marmer de meest bijzondere producten worden gemaakt.

Geheel wit marmer komt niet zo veel voor. Meestal zitten in het gesteente vlekken, aders en strepen. Daarnaast zijn allerlei kleuren mogelijk. In Europa komen we bekende marmergroeves vooral in de landen rondom de Middellandse Zee tegen. Denk daarbij aan bijvoorbeeld de groeves bij Carrara in Italië en de groeves van Pentelikon in Griekenland. De David, het bekende beeldhouwwerk van Michelangelo Buonarroti uit de 16e eeuw, is gemaakt van marmer uit Carrara. Het marmer van Pentelikon is gebruikt voor de bouw van het Parthenon uit de 5e eeuw v. Chr. op de Akropolis in Athene, Griekenland. 

Afbeelding 3. Links: Voor de bouw van het Parthenon - hier op een foto uit de jaren 80 van de vorige eeuw - op de Akropolis in Athene (Griekenland) is marmer gebruikt. Midden: Diverse stukken marmer, zowel ruw, gezaagd als gepolijst. Rechts: Het mooie geelgroen geaderde Connemara-marmer uit het westen van Ierland is 'vervuild' met allerlei verschillende mineralen (o.a. geserpentiniseerde olivijn en amfibool) die voor bijzondere kleurschakeringen zorgen.

Naast het gebruik als bouwsteen en om er beeldhouwwerken van te maken, is marmer gewild voor het vervaardigen van onder meer grafstenen, gevelstenen, vloerstenen, vensterbanken en aanrechten. 

Tekst: Jan Weertz; Foto's: Jan en Els Weertz