(Weg)kruisen met de Verkeerde Lieveheer in het grensgebied van Nederland en België

Afbeelding 1. De Verkeerde Lieveheer van Neerpelt

Lanklaar 
Lanklaar maakt sinds 1971 deel uit van de gemeente Dilsen-Stokkem in de Belgische provincie Limburg. We treffen hier maar liefst vier kruisen met de Verkeerde Lieveheer aan (afbeelding 2 en 5). Ze werden er in 1892 geplaatst. Een van deze kruisen staat tegenwoordig aan de straat Tivoli tegenover het historische brugwachtershuisje aan de Brugwachterskade. Hier staat ook een informatiebord. Daarop lezen we dat dit kruis oorspronkelijk verderop bij de in 1972 afgebroken boerderij van het Vierveld stond. Dat het gerestaureerde kruis nu bij het brugwachtershuisje staat hebben we te danken aan de Geschied- en Heemkundige Kring ‘De Vreedsel’. Op het informatiebord lezen we ook dat de vier kruisen in Lanklaar zijn geplaatst ter herdenking van een missieprediking door speciaal daarvoor opgeleide paters die toen daarvoor in de parochie waren. Een van de andere kruisen staat op de hoek van de Oude Baan met de Dorpsstraat. Als we de Oude Baan volgen, dan gaat die op een gegeven moment ter hoogte van de Willibrordusstraat over in de straat Mulheim. Hier vinden we rechts in de draai van de weg het volgende kruis op de zogenaamde ‘site Sint Jan’. Op de website van inventaris.onroerenderfgoed.be lezen we dat de kapel die ooit op de plek van deze site werd gebouwd op Romeinse fundamenten in de 19e eeuw verdween. Een vierde kruis vinden we in de Nieuwstraat op de hoek met de Koppelstraat. Het hangt in een nis in een speciaal daarvoor gemaakt bakstenen muurtje. 

Afbeelding 2. Drie keer een Verkeerde Lieveheer in Lanklaar: bij de Brugwachterskade (links), op de hoek Oude Baan/Dorpsstraat (midden) en op de hoek Nieuwstraat/Koppelstraat (rechts).

Postel 
Postel maakt deel uit van de gemeente Mol in de Belgische provincie Antwerpen. Aan de Abdijlaan ligt hier de Abdij van Postel. De Verkeerde Lieveheer (hier niet afgebeeld) hangt er meteen links tegen de buitenmuur als we door de toegangspoort het terrein van de abdij betreden. 

Oost-Maarland 
In Oost-Maarland in de gemeente Eijsden-Margraten in de Nederlandse provincie Limburg vinden we een gietijzeren wegkruis met een Verkeerde Lieveheer op de hoek van de Hoogstraat met de Industrieweg (afbeelding 3). Hoewel het kruis uit de 19e eeuw moet stammen, maakt de mooie bloemenkrans die we erop aantreffen duidelijk dat het nog volop in de aandacht staat. 

Breust/Eijsden
Breust ligt in de gemeente Eijsden-Margraten in de Nederlandse provincie Limburg. Het dorpje is in de loop der tijd opgegaan in het grotere dorp Eijsden. In Breust staat een kruis met een Verkeerde Lieveheer op de hoek van de Breusterstraat met de Breusterhof (afbeelding 3). Een man die er de bloemen water geeft als we er een foto maken, vertelt dat het kruis afkomstig is van het voormalige kloostercomplex van de zusters Ursulinen, vlakbij deze nieuwe locatie. Verderop in de Breusterstraat staat ook nog een kruis met een Verkeerde Lieveheer op de hoek met de straat Stiegel (afbeelding 7). Maar eigenlijk zitten we dan al in Eijsden. In Eijsden hangt ook nog een Verkeerde Lieveheer (hier niet afgebeeld) op de hoek van de Wilhelminastraat met de Diepstraat. 

Afbeelding 3. De Verkeerde Lieveheer bij Thorn (links), bij Oost-Maarland (midden) en bij Breust (rechts).

’s-Gravenvoeren 
Op de hoek van de Kloosterstraat met de straat Jolette in ’s-Gravenvoeren in de gemeente Voeren in de Belgische provincie Limburg staat een eenvoudig ijzeren kruis met een wit beeld van de Verkeerde Lieveheer (afbeelding 4). Voorbij ’s-Gravenvoeren, op weg naar Schophem, staat een volgend kruis. Dit gietijzeren kruis staat hier aan de rechterkant van de weg, op de hoek van de straat Schietekamer met de (veld)weg Steenbos. 

Limbourg
Limbourg is een stad in de gelijknamige gemeente in de Belgische provincie Luik. Onder de Eglise Saint Georges (Sint-Joriskerk) ligt hier een bezienswaardig historisch kerkhof. Daar treffen we op een oude graftombe een verroest maar daardoor niet minder fraai gietijzeren kruis met een Verkeerde Lieveheer aan (afbeelding 4).

Afbeelding 4. De Verkeerde Lieveheer op de hoek Kloosterstaat/Jolette in 's-Gravenvoeren (links), op de hoek Schietekamer/Steenbos bij 's-Gravenvoeren (midden) en op het kerkhof van Limbourg (rechts).

Amby
In Amby in de gemeente Maastricht in de Nederlandse provincie Limburg staat een gietijzeren kruis met een Verkeerde Lieveheer aan de Lovendaalhoeve ter hoogte van het woonzorgcomplex De Zeven Bronnen (afbeelding 5). Dit 19e eeuwse kruis stond oorspronkelijk op het kerkhof van Spekholzerheide. Het werd hier aan de Lovendaalhoeve geplaatst nadat het kruis dat er eerder stond door vandalen onherstelbaar vernield was. 

Thorn 
Op de hoek van de Veldweg met de Santforterstraat ten noorden van Thorn in de gemeente Maasgouw in de Nederlandse provincie Limburg staat voor een lindeboom een houten kruis met daarop een gietijzeren Verkeerde Lieveheer (afbeelding 3). Op het kruis zit een houten plankje waarop de tekst “in het kruis licht ons heil” staat. Op de website van de Stichting Kruisen & Kapellen Thorn staat te lezen dat dit ‘licht’ hier geen foute spelling is. Men vermeldt er dat dr. Godfried Egelie in zijn boek Wegkruisen in Limburg schrijft dat de tekst ons verduidelijkt dat ‘het heil van de mens in het kruis van Christus oplicht’. Vandaar licht in plaats van ligt. 

Afbeelding 5. De Verkeerde Lieveheer bij de Site Sint-Jan in Lanklaar (links) en bij de Lovendaalhoeve in Amby (midden). Rechts zien we een voorbeeld van een 'normale' Lieveheer, dus met het hoofd op de rechterschouder. Dit kruis staat bij Achel in België.

Afbeelding 6. Twee keer de Verkeerde Lieveheer in Gronsveld. De eerste hangt op de hoek van de Kampweg met de Holegracht, de tweede op de hoek van de Stationsstraat met de Oosterbroekweg.	Afbeelding 7. Verkeerde Lieveheer bij het Loverixplein in Banholt (links) en op de hoek Breusterstraat met Stiegel in Eijsden (rechts).

Bij de beschrijving van de locaties (zomer/begin herfst 2022) is sprake van momentopnames. De kans bestaat dat situaties op een later tijdstip niet meer hetzelfde zijn. Beschouw de vindplaatsgegevens en routebeschrijvingen dan ook als richtlijnen die in mindere of meerdere mate veranderd kunnen zijn. Bepaal zo nodig vooraf aan de hand van kaarten of de beschreven situatie overeenkomt met de werkelijkheid.