Klimaatverandering:
Cliff dwellings in Mesa Verde National Park (USA)
Het
klimaat is de
gemiddelde toestand van het weer over een periode van minstens dertig
jaar. Voor het bepalen van het klimaat wordt gekeken naar factoren als
temperatuur, neerslag, wind, bewolking en luchtdruk. Ook wordt gekeken
naar extreme weersituaties. Hoe vaak komt bijvoorbeeld een hittegolf of
buitengewone regenval voor?
Dat we tegenwoordig wereldwijd - en dus ook in Nederland - met een
klimaatverandering te maken hebben, is inmiddels wel duidelijk. Een
veranderend klimaat oefent een - soms verstrekkende - invloed uit op de
planten- en dierenwereld. Maar ook fysische gevolgen blijven niet uit.
De zeespiegel stijgt en weersextremen nemen toe en worden
heftiger.
In een mensenleven kunnen weersituaties al behoorlijk veranderen. Bij
de vergelijking van eigen natuurverslagen uit het begin van de jaren
tachtig van de vorige eeuw met de situatie zoals die zich nu voordoet,
komen al grote verschillen naar voren.
Klimaatveranderingen zijn iets van alle tijden. Wie zich in de
geologische geschiedenis van onze aarde verdiept, zal er regelmatig mee
te maken krijgen. Maar niet alleen in dat verre geologische verleden
vonden klimaatveranderingen plaats, ook in de meer recente geschiedenis
komen we ze tegen. Bijzonder aan de huidige klimaatverandering met haar
wereldwijde opwarming van de aarde is wel dat de mens er grotendeels
voor verantwoordelijk is.
De gevolgen van een veranderend klimaat en van soms langdurige weersextremen, kunnen verstekkend zijn. Sporen van dergelijke gebeurtenissen in het verleden vinden we overal op aarde terug. Op deze pagina bekijken we daarvoor de zogenaamde 'cliff dwellings' (klifwoningen) in Mesa Verde National Park in Colorado in het zuidwesten van de Verenigde Staten.
 |
| Afbeelding 1. Links en midden: De klifwoningen in Mesa Verde National Park in de staat Colorado; midden onder de canyon met steile wanden waarin zich de woningen bevinden. De woningengroep linksboven staat bekend als Cliff Palace. Rechts: Ook elders in het zuidwesten van de USA komen verlaten klifwoningen voor. Hier zien we Montezuma Castle National Monument dat gebouwd is in kalksteenrotsen in de staat Arizona. |
In het meer dan tweehonderd vierkante kilometer grote Mesa Verde National Park in Colorado in de USA komen verscheidene honderden ruïnes van klifwoningen van de Anasazi uit de 11e tot 13e eeuw voor. We vinden deze bouwwerken onder overhangende rotsen in de vaak hogere delen van de steile rotswanden. De bloeiende nederzettingen werden aan het einde van de 13e eeuw vrij plotseling verlaten.
Al langere tijd voordat de Anasazi er hun klifwoningen bouwden, was het gebied bewoond. Blijkbaar ging het de mens er goed want ongeveer in de periode van 700 tot 850 verdubbelde het bewoneraantal. Maar daarna trokken de bewoners massaal weg. Een eeuw later kwam er bijna niemand meer voor. Volgens recent onderzoek heeft klimaatverandering met kouder weer en drogere winters een rol gespeeld bij deze uittocht. Later verbeterde het klimaat weer en raakte de omgeving weer meer bevolkt. Maar ook nu was er geen bevolkingsstabiliteit want gedurende de twaalfde eeuw kwamen weer perioden met droogte voor. Deze droogte en geweld - dat zeer wel met de droogte kan samenhangen - zetten mensen er weer toe aan om te vertrekken. Maar als in een golfbeweging verbeterden de omstandigheden zich daarna ook weer waarna de bevolking sterk toenam. Aan het eind van de dertiende eeuw was het echter opnieuw mis. De mensen trokken massaal weg, zo te zien deze keer definitief. De klifwoningen vervielen daarna tot ruïnes. Klimaatverandering met ernstige en langdurige droogtes speelde weer een rol. Maar daarnaast schijnt de groeiende bevolking en de wedijver om hetgeen de omgeving opleverde een rol gespeeld te hebben. Door het geheel ontstonden conflicten die de mens aanzetten tot het opzoeken van betere oorden. De tijd van voorspoed die ontstaan was in een tijd van overvloed was ten einde gekomen toen een verslechterend klimaat in combinatie met uitbuiting van de omgeving door het steeds groeiend aantal mensen voor de ineenstorting zorgde. Hier laten zich parallellen met onze huidige tijd trekken.
Voor het schrijven van dit item is gebruik gemaakt van vooral de volgende bronnen:
•
Owen Jarus, Mesa Verde: Cliff
Dwellings of the Anasazi, 2017, www.livescience.com
• Laura Helmuth, In
the Cliffs of Mesa Verde, 2008, Smithsonian Magazine,
www.smithsonianmag.com
• Mesa Verde
National Park, Wikipedia
(versie 4 augustus 2018).
Foto's: Jan en Els Weertz