Sporen van de ijstijd

Tijdens het Saale-glaciaal (238.000 – 128.000 jaar geleden - ook wel Saale-ijstijd genoemd) waren grote delen van het noordelijk halfrond bedekt door reusachtige ijsmassa’s. Doordat veel water in de vorm van ijs op het land was opgeslagen, lag de zeespiegel toen een stuk lager dan tegenwoordig. De Noordzee lag toen droog. Honderden meters dikke gletsjers drongen in die tijd tot diep in onder andere Nederland en Duitsland door. In het ijs van deze gletsjers zat een heleboel gesteentemateriaal. Dat varieerde van hele kleine deeltjes tot enorme zwerfstenen. Veel van deze zwerfstenen zijn afkomstig uit het hoge noorden, maar er zitten ook exemplaren bij die van dichterbij door de gletsjers zijn meegevoerd. Toen het gletsjerijs aan het einde van het glaciaal smolt, bleef het meegevoerde gesteentemateriaal achter. Ook de grote, vaak vele tonnen zware zwerfstenen kwamen daardoor bij ons in het landschap terecht. Een van die zwerfstenen ligt in Enschede in Nederland. 

Waar vinden we de grote zwerfsteen in Enschede? 
Enschede is een stad in Twente in de provincie Overijssel. De grote zwerfsteen ligt  er op het Transvaalplein aan de kant van de Christiaan de Wetstraat.

Afbeelding 1. De grote zwerfsteen op het Transvaalplein in Enschede.

Iets meer over de grote zwerfsteen op het Transvaalplein zelf 
De grote zwerfsteen op het Transvaalplein in Enschede is een Scandinavische zwerfsteen van grofkorrelig biotietgraniet met rozige en groenachtige veldspaten. Hij heeft een hoogte van ongeveer 3 meter en weegt zo'n 27 ton. De steen werd in 1975 bij graafwerkzaamheden aan de Christiaan de Wetstraat gevonden

Literatuur
Voor het schrijven van dit item is onder andere gebruik gemaakt van het boek Findlinge in Nordrhein-Westfalen und angrenzenden Gebieten van Eckhard Speetzen. Het boek is een publicatie van het Geologisches Landesambt Nordrhein-Westfalen, Krefeld 1998. 

Bij de beschrijving van de locatie (2022) is sprake van een momentopname. De kans bestaat dat de situatie en het aanzien op een later tijdstip niet meer hetzelfde zijn. Beschouw de vindplaatsgegevens dan ook als richtlijnen die in mindere of meerdere mate veranderd kunnen zijn. Bepaal zo nodig vooraf aan de hand van kaarten of de beschreven situatie overeenkomt met de werkelijkheid.

Tekst: Jan Weertz
Foto: Jan en Els Weertz