Afbeelding 1. Op weg naar de ijskelder steken we via een klein bruggetje de Hillesheimer Bach over (links). Aan onze linkerkant zien we daarna de rotsen met rode bontzandsteen (rechts).

Op weg naar de ijskelder – de natuur breekt de rotsen af 
Vanaf het centrum van Hillesheim zijn zowel de bontzandsteenrotsen als de ijskelder gemakkelijk te bereiken. We volgen er vanaf de Wallstraße de Schützenweg. Na een paar honderd meter steken we via een klein houten bruggetje de Hillesheimer Bach over. De weg draait nu naar rechts en al snel zien we dan aan onze linkerkant de rotsen met rode bontzandsteen die langzaam maar zeker door mossen, korstmossen en kleine, kruidachtige planten en grote bomen worden afgebroken (afbeelding 1). Maar ook de weersinvloeden doen aan de afbraak mee. Door in de loop van het jaar wisselende temperaturen zet het gesteente uit om dan later weer in te krimpen. Daardoor verbrokkelt het gesteente. De vorst – die hier in de winter behoorlijk kan zijn – laat vocht in het gesteente bevriezen en daardoor uitzetten. Ook dat werkt mee aan de verbrokkeling. Rond de rotswand laat roodgekleurde aarde het resultaat van dit verweringsproces zien. 

IJskelders 
Na een kort stukje langs de rotsen gelopen te zijn, zien we links de ijskelder (afbeelding 2). Deze is rond 1890 aangelegd. IJskelders zijn geen zeldzaam verschijnsel. We komen ze in niet alleen in Duitsland, zoals hier in de Eifel, maar ook in Nederland en België op meerdere plaatsen tegen. Ze stammen uit de tijd toen er nog geen koelkasten en koelcellen waren. In de warmere tijden van het jaar bewaarde men er levensmiddelen en dranken in. 

Afbeelding 2. De ingang van de ijskelder (links) en een kijkje in de ijskelder (rechts) waarbij we ook de goot zien die het overtollige water afvoert.

Werking van de ijskelder 
Om de ijskelder zijn werk te laten doen, zaagde men ijsblokken uit dichtgevroren meren, vijvers en rivieren in de omgeving. Die werden dan in de ijskelder opgeslagen en vaak met stro afgedekt om ze te isoleren zodat het ijs niet te snel smolt. De lage temperatuur in de ijskelder werd verkregen door verdamping van het gesmolten ijs en van water dat uit de rotsen zelf drupte. Voor die verdamping was wel een luchtstroom nodig. Die werd hier in Hillesheim mogelijk door een luchtschacht in het plafond van de kelder. In de kelder zien we een goot waardoor het overtollige water afgevoerd werd. 

Het koelend effect door verdamping 
Het verkoelend effect dat door verdamping wordt veroorzaakt, merken we bij onszelf als onze kleren door een regenbui erg nat zijn geworden. De verdamping van het regenwater in onze kleren zorgt dan dat warmte-energie van ons lijf wordt onttrokken waardoor we het koud krijgen. En dat is bijzonder onplezierig als de buitentemperatuur al niet al te hoog is. Het kan zelfs voor gevaarlijke onderkoeling zorgen. Stoffen die sneller verdampen dan water zorgen voor een nog groter koelend effect. Ze worden ook in onze moderne koelkasten gebruikt om voor de noodzakelijke lage temperatuur te zorgen.

Bij de beschrijving van de locatie (herfst 2024) is sprake van een momentopname. De kans bestaat dat de situatie en het aanzien op een later tijdstip niet meer hetzelfde zijn. Beschouw de vindplaatsgegevens dan ook als richtlijnen die in mindere of meerdere mate veranderd kunnen zijn. Bepaal zo nodig vooraf aan de hand van kaarten of de beschreven situatie overeenkomt met de werkelijkheid.